Afscheid nemen is opnieuw beginnen

vkblog afscheidsdag is aanleiding om over “afscheid nemen” eens stevig te gaan mijmeren. met voor mij weer verhelderende inzichten. de belangrijkste? het hele leven is één groot afscheid. Aan het eind van je leven neem je dáár zelfs afscheid van.

Ik neem de lezer, die nu nog geen afscheid heeft genomen, even mee door een korte selectie van gebeurtenissen des levens. Één lange reeks van afscheid nemen, het houdt maar niet op.

Het begint allemaal al met de geboorte. Afscheid van de geborgenheid van de baarmoeder. Afscheid nemen van die ultieme bescherming, geborgenheid, warmte, en levensader: de navelstreng. Om de keiharde wereld in geworpen te worden. Letterlijk de kou in. En dat is nog maar het begin.

Je hele leven neem je gewild maar meestal gedwongen afscheid van je vermeende zekerheden. En elke keer is het een worsteling om nieuwe wegen in te slaan. Op weg naar de illusie van de nieuwe zekerheden. Op een pad geplaveid vol met onzekerheden.

Als baby:
Afscheid van die moederborst. In plaats daarvan een warme prak. Het leven bestaat niet meer alleen uit slapen, eten en poepen, lachen en huilen. Van het kruipen naar lopen. De veilige box uit. De gevaarlijk wereld in. Afscheid van de zekerheid dat er altijd iemand klaar staat om jouw ‘honger te stillen’. Afscheid van de illusie dat alles om jou draait. Ontdekken dat er verschillende mensen zijn. Dat je je hoofd kan stoten als je de wereld gaat verkennen.

Maar uiteindelijk ga je er voor: de ontdekkingsreis van een wereld die steeds groter wordt!

Als peuter, kleuter en basisscholier
Er blijkt zoiets te bestaan als scheiden en scheiding. Je wordt zomaar weggebracht! Je bent niet meer alleen op de wereld. Er zijn soortgenoten, soms aardig soms niet aardig. Een aai kan zomaar een mep zijn. Liefde is niet meer onvoorwaardelijk. Je kan niet alles doen wat je zelf wilt. Er bestaat zoiets als omgangsvormen, in embryonale vorm nog. Keurslijven. Prestaties leveren. En die leveren weer waardering. Niet iedereen is meer aardig. Aardig zijn en gevonden worden. Hoe? Rang en standen. Kan je iedereen nog vertrouwen? De wereld kan hard zijn. Zelfs Sinterklaas blijkt niet te bestaan..

En weer kijk je er naar uit: ik ben nu groot geworden, nu gaat het gebeuren. “De middelbare”!

Als puber:
Je lijf barst uit zijn voegen. De emoties stormen door je lijf. Je ouders snappen je niet meer, je snapt jezelf niet meer, je snapt de wereld niet meer. Je kan de hele wereld aan, maar de wereld kan jou niet meer aan. Je verliest je eerste eeuwige vriendin. En ook voor eeuwig je maagdelijkheid in het leven. Het leven is één groot experiment. Schade en schande op je pad tegenkomend. Waar blijft die liefde? Waar draait het allemaal om? Waarom moet ik dat allemaal leren?

En alweer laat je alles achter je. Het werkzame leven gaat je beginnen. Alles is weer mogelijk!

Tussen de 20 en 40 jaar
Je kan die hele wereld weer aan. Maar ontdekt ook dat die hele wereld niet altijd op je zit te wachten. Carrières zijn betrekkelijk en eindig. Er bestaat zoiets als ellebogen, politieke spelletjes, misbruik en ‘ratraces’. De ‘mooiste dag’ van je leven blijkt één dag lang te zijn. Die ‘jonge God’ zit in een steeds ouder lichaam. De mid-live crisis doet je beseffen dat niet al je doelen haalbaar waren. En daar had je nog wel zo op gerekend. Je leert je lessen in nederigheid.

Maar nieuwe doelen worden weer gesteld. Het leven gaat nu echt inhoud krijgen. Je weet nu immers waar het allemaal om draait. Zingeving? Of juist niet (meer).

Tussen de 40 en 60
Vrienden komen en gaan. ‘Vrienden voor het leven’ is ook maar een beperkt begrip. Je leert je echte vrienden kennen. Altijd maar pieken is niet meer mogelijk. De ongebreidelde overmoed en kracht moet plaats maken voor iets anders. Kinderen heb je te leen. Het leven is niet voorspelbaar. Het leven blijkt eindig te zijn. Gezondheid stijgt met stip op de geluksladder. Geluk zit in een klein hoekje. Niet alles hoeft meer ‘groots en meeslepend’  te zijn. Wat is er te zien als je ‘over the hill’ bent?

En alweer neem je afscheid van deze fase. Ik wil niet meer geleefd worden. Ik ga leven!

En daarna?
Ouder worden kent zijn eigen afscheid. Je leert dat ouder worden slechts van waarde is als ‘alles nog werkt’. Dat die top bereiken ook deels lukt omdat meer en meer dierbaren om je heen die strijd inmiddels hebben verloren. Zinvolle dagbestedingen zoekend, blijft de zin van het leven een rekbaar en eindig begrip.

Je voelt al aan dat het ultieme afscheid nadert: die van het leven zelf..

Judith Viorst schreef op de cover van haar boek Noodzakelijk verlies: “de liefdes, illusies, afhankelijkheid en irreële verwachtingen die wij allemaal moeten opgeven om te kunnen groeien.”

In het (aan te bevelen) boek betoogt ze dat de verwerking van elk afscheid, bepalend is voor de wijze waarop je verder in het leven staat. Ze heeft mij overtuigd. Oude illusies maken plaats voor nieuwe.

Salvador Dali: “elk afscheid is de geboorte van een herinnering”

Macro = Micro:
Dit is mijn afscheidsblog. Ik stop er mee.

Een zware bevalling. Het doet terugdenken aan mijn eerste afscheid: die van de navelstreng.

Maar ook dat heb ik wonderlijk genoeg overleefd.
Om opnieuw te beginnen.
Om te kunnen groeien.