Seroquel, Quetiapine en Alzheimer

Aflevering 8: anekdotes uit de gezondheidszorg. Lisa Lavendel woont in een verpleeghuis (Alzheimer). Als 1ste contactpersoon probeer ik de vinger aan de pols te houden. Toen ik ontdekte welk medicijn ze kreeg sloeg me de schrik om het hart. Niet het enige wat niet klopte zo bleek al gauw.

De (gediplomeerde) verpleegster was medicijnen aan het uitdelen in de huiskamer. Dat gaat volgens een strak protocol. Een af te sluiten (cijferslot) verrijdbare medicijnkast. Per bewoner een af te tekenen formulier welk medicijn wanneer is toegediend. En met een fel-groen hesje waar op de achterkant “niet storen” staat. Het zal hier toch niet gebeuren dat een bewoner een verkeerd medicijn krijgt toegediend! Wat kan er mis gaan zou je haast denken?

“Welke medicijnen krijgt Lisa?” vroeg ik net voordat ze begon, want anders mocht ik haar voorlopig niet meer storen immers.
“Kijk: 1 keer per dag Quetiapine.”
“Wat is dat?”
“Ze kreeg eerst Seroquel. Quetiapine is hetzelfde, maar merkloos en dus nog goedkoper.”
“Wat doet dat medicijn?”
“Het is een antipsychoticum.”
“Is Lisa psychotisch dan?”
“Dat weet ik niet, de verpleegarts heeft dat voorgeschreven, als je wilt weten waarom moet je maar even overleggen met haar.”

Thuisgekomen eerst maar eens op goegel gezocht wat dat medicijn inhoudt. Lees en huiver.

http://nl.wikipedia.org/wiki/Quetiapine : “De FDA waarschuwt nadrukkelijk tegen gebruik van alle antipsychotica bij dementie”!!
En onder “wetenswaardigheden”: “Het patent van AstraZeneca op Seroquel verliep in 2011. In Nederland daalde de prijs met ruim 95%. In Amerika lopen er duizenden rechtszaken tegen fabrikant AstraZeneca, omdat Seroquel diabetes zou kunnen veroorzaken. Wegens off-label promotie betaalde de firma al 520 miljoen dollar boete.”

Daar word je natuurlijk al helemaal niet vrolijk van.
Maar eens verder neuzen dan. Dat leverde al gauw het volgende op:

“Van geen enkel antipsychoticum is werkzaamheid bij agitatie bij patiënten met de ziekte van Alzheimer aangetoond en bovendien zijn ze niet voor deze indicatie geregistreerd. Dit gecombineerd met het gegeven van ernstige bijwerkingen, maakt dat deze middelen niet in aanmerking komen voor de behandeling van agitatie bij de ziekte Alzheimer.”
Bron: http://gebu.artsennet.nl/Archief/Tijdschriftartikel/Quetiapine-en-rivastigmine-bij-de-ziekte-van-Alzheimer.htm

“Antipsychotica, waaronder quetiapine, kunnen vanwege hun anticholinerge werking de darmbewegingen verminderen en patiënten blootstellen aan potentieel ernstige complicaties.”
Bron: http://gebu.artsennet.nl/Archief/Tijdschriftartikel/Quetiapine-en-ischemische-colitis.htm

“Conclusie onderzoekers. Quetiapine en rivastigmine zijn beide niet effectief bij de behandeling van agitatie bij patiënten met dementie die zijn opgenomen in een verpleeghuis. In vergelijking met placebo geeft gebruik van quetiapine een significant grotere afname van de cognitie.
Bron: http://gebu.artsennet.nl/Archief/Tijdschriftartikel/Quetiapine-en-rivastigmine-bij-de-ziekte-van-Alzheimer.htm

En alsof dat nog niet genoeg was:
“Studies have shown that older adults with dementia …. who take antipsychotics (medications for mental illness) such as quetiapine have an increased risk of death during treatment.”
Bron: http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/meds/a698019.html

Ik was werkelijk met stomheid geslagen. Was ik (en Lisa) hier in een scenario beland waar zelfs Robin Cook nog niet aan had gedacht?

Een middel toedienen met een contra-indicatie voor dementie? Met een verhoogde sterftekans? Met ernstige complicaties. Dat niet helpt om de verschijnselen waarvoor het gegeven wordt te verhelpen? En ook nog eens significante afname van cognitie veroorzaakt, juist iets wat de grootste uitdaging is om daar nog te redden wat er te redden is bij patiënten met Alzheimer.

Ik zal de lezer niet vermoeien met wat er daarna allemaal gebeurde. Kort samengevat:
Het kostte wat overredingskracht, maar Lisa gebruikt dit middel niet meer. En ze is er opgewekt onder.
De verpleegarts had niet veel anders te melden dan “Ik heb er wel goede resultaten mee bereikt”.

Dan maar naar het management dat nu een aantal vragen heeft openstaan.

a. Het is jullie beleid dat medicijngebruik altijd in overleg met de eerste contactpersoon is. Nu blijkt (ook bij rondvragen) dat dit niet standaard gebeurt. Hoe gaan jullie dat borgen?
b. Jullie gebruiken middelen in dit huis met een contra-indicatie voor dementie. Niet geregistreerd ook voor deze toepassing. Met een verhoogde sterftekans. En significante afname van cognitie. Is dit bekend? Hoe hoog is het gebruik in dit huis? Wat is jullie beleid in deze?

De tweede vraag is door het management spoorslags de “Vakgroep Ouderengeneeskunde” in geslingerd. De vakgroep en het management zijn ze nu al 2 maanden aan het broeden op een antwoord..

Ik zal ze toch niet wakker hebben geschud uit hun verdoving? Of zijn ze zo geagiteerd geraakt dat ze massaal aan de Quetiapine zijn en daardoor (ook) hun cognitieve vermogens sterk zijn afgenomen?

Algemeen: Er woedt al langer een (onbeslechte) discussie over het overmatig gebruik van psychofarmaca en antipsychotica in verpleeghuizen. Ze worden maar al te vaak ingezet om bewoners rustig te houden zodat ze met minder personeel toe kunnen.

Wat benchmarking/getallen:
Gemiddeld krijgen 33% van de bewoners in verpleeghuizen psychofarmaca (vallen antipsychotica onder). 22% van de bewoners krijgen antipsychotica. Er zijn huizen waar dit oploopt tot 50%. Dit kan ook 10% zijn. Die verschillen zijn niet toe te schrijven aan verschillen in populatie. Wel aan keuzen in beleid.
Bronnen:
http://www.npo.nl/radar/26-05-2014/TROS_1358230 (vanaf 7:16)
http://www.npo.nl/altijd-wat/07-10-2014/KN_1661775 (vanaf 11:35)
“Het effect van antipsychotica neemt af bij langer gebruik. De termijn voor het gebruik van deze medicijnen is daarom maximaal twaalf weken. In de praktijk worden de antipsychotica echter veel langer gebruikt. Een derde van de mensen met dementie die het voorgeschreven kregen gebruikte twee jaar of langer een antipsychoticum.”
Bron: http://www.alzheimer-nederland.nl/actueel/blogs/2014/mei/tips-over-antipsychotica-bij-dementie.aspx

N.B.: alle afleveringen uit deze serie zijn te vinden in de rechterkolom onder het kopje: “Anekdotes gezondheidszorg”.

Alles is perceptie. De paradox.

Perceptie betekent eenvoudigweg waarneming. niets meer en minder. waarnemen doen we met de zintuigen die wij hebben. onze sensoren. zonder sensoren geen input. zonder input geen leven.

Wij mensen hebben (slechts) de volgende zeven sensoren onder te verdelen in twee groepen:
speciale zintuigen: ogen, oren, reuk, smaak.
somatische zintuigen: tast, temperatuur, pijn.

Meer input is er niet helaas. Onze waarnemingen zijn beperkt. Voorbeeld: ‘zichtbaar licht’. Er is meer dan we kunnen ‘zien’. Is wat we waar nemen waar? Of zijn het hier al halve waarheden?

Onze hersenen, gaan deze voor waar aangenomen signalen vervolgens verwerken. Geen eenduidig proces: “nature and nurture”. Ook nog eens met een zekere willekeur en selectief. Sappige onderdelen van de cognitieve wetenschappen.

Eigen ‘logica’s’ ontstaan en komen tot stand. Gebaseerd op drijfzand. Om vervolgens opgeslagen te worden in een warrig opslagsysteem Het selectieve geheugen. Aan verval onderhevig ook nog eens.
  
We gaan communiceren. Output! Wat we hier van geleerd denken te hebben brengen we graag over. Met onze beperkte gereedschapskist: spraak, lichaamstaal, teksten, ‘kunst’.
Wat verzonden wordt wordt zelden geruisloos ontvangen.
 
Bij ons mensen is er weinig relatie tussen input en output. Er tussen liggen verstoorde en gestoorde processen. De input is al onbetrouwbaar. Laat staan de output.

Dé waarheid bestaat niet. Alles is perceptie.
 
En daar ligt de paradox op tafel. Immers enkel in het besef dat we beperkt zijn, beperkingen hebben, kunnen we ruimte scheppen voor anderen. Andere meningen, andere gevoelens, andere logica’s.

Besef van eigen beperkingen schept ruimte.
Met de uitspraak: “alles is perceptie”. “Dit is de mijne, en ik neem slechts waar dat dat de jouwe is, en zelfs dat hoeft niet waar te zijn” kun je je nooit aangevallen voelen, noch de behoefte voelen iemand aan te vallen. Men hoeft zich niet meer aangesproken te voelen. Letterlijk en figuurlijk.
Je kan dan slechts aangesproken worden. Aan te bevelen overigens. “Kun je me vertellen hoe je tot een dergelijke conclusie bent gekomen?”. Dan ben je open in gesprek immers. Wederzijdse interesse. Dat schept ruimte voor oplossingen. Duurzame oplossingen. Ruimte. Integratie.
 
Geen besef van eigen beperkingen begrensd.
Het omgekeerde. Pesterijen, ruzies, bekvechten, oorlogen, terreur. Waar slechts het eigen gelijk wordt bevochten. As je je kwetsbaar opstelt wordt je genadeloos afgeschoten. Op dat slagveld is daar geen ruimte voor. Grenzen worden gesloten en bevochten. Op alle fronten. Met alle middelen. Met enkel verliezers. Segregatie.
 
Gelukkig heeft de overgrote meerderheid besef (bewust of onbewust) van de eigen beperkingen. Een glijdende schaal, maar toch. Het schept wel ruimte. We zijn een beschaving. Daarom nog.

Een kleine minderheid heeft dat besef niet, of nauwelijks. Deze groep valt op in een beschaving. Vanwege de onbeschaafdheid. Op zich is dat goed. Het wekt de weerzin op. Maar ze vergallen het met hun vuurspuwende gal voor de rest van de wereld. Enkel verliezers immers in hun oorlogen met hun strijders. Bloedende slachtvelden achterlatend.
 
Nog een stelling: Macro=micro.
 
Macro
Behoeft weinig toelichting. De kranten staan er bol van. Waarbij ook nog eens gesteld moet worden dat ondanks alle mogelijke waarnemingen, de verwerking en rapportage daarvan aan ernstige verkleuring lijdt. Laat staan onze verwerking daar weer van. Dé waarheid bestaat daar ook niet. Alles is perceptie.

Micro
Als voorbeeld ons “destillaat van de echte wereld”: het VKblog. Let wel. In deze (blog)wereld kan slechts gebruik gemaakt worden van één enkel zintuig: het oog. Geen zeven! Geen giga uitdaging dat te beseffen, wel een giga uitdaging om daar over heen te stappen!
 
Net als in de echte wereld lukt dat verreweg de meesten. De laatste week zijn hier 1100 blogs geplaatst. Door 350 bloggers. Ieder probeert in harmonie samen te leven en te overleven inclusief  deze giga beperkingen. Ruimte scheppend. Integrerend. En dat lukt, zelfs op dat ene zintuig! Een ware prestatie. Hulde.
 
Ieder? Een stuk of 5 bloggers (<1,5%) plaatsten ongeveer 10 blogs (<1%) deze week, waardoor er een ongekende oorlog uitbrak. Daar. Deze wereld stond er wel bol van. Van de reacties, van de aanbevelingen (!?!?), en van de ad hominems. De rotte vis werd er zeer duur betaald. Door het elkaar betaald te zetten. Elkaar daar begrenzend. Grenzen van goed fatsoen overschrijdend. Segregerend. Niets oplossend. De VK vredesmacht probeerde zelfs in te grijpen. Net als in de echte wereld ook weer tot ruzies leidend. Lijdend.

Een ernstig gebrek aan besef van de eigen beperkingen?

Alles is perceptie, dé waarheid bestaat niet. Dit waren mijn percepties, mijn ‘waarheden’.
 
Het is overal hetzelfde gedonder. Wanneer houdt dat eens op? En wanneer ontstaat ook bij die altijd kleine groep (waar dat besef ontbreekt) de oprechte en onbevangen interesse voor de ander? Dan is alle gedonder immers echt afgelopen. Duurzaam.

In de echte wereld en dus ook hier. Overal. Hard nodig!

Meer lezen:
Wikipedia: Perceptie
Wikipedia: Visuele perceptie
Wikipedia: Zintuig
 Wikipedia: Cognitie
 Wikipedia: Cognitiewetenschap
en de kranten natuurlijk!
en die 1100 andere blogs…

Terug lezen:
De grondstoffenoorlog: het wordt erger en erger..
Oorlog? Het is al lang oorlog, en dat zal alleen maar erger worden..

Eigenlijk niet lezen:
enkele illustratieve blogs voor het maco=micro en ‘het besef’ wat er zich kan afspelen als het besef (en gebrek aan interesse voor de ander) waar ik op doel ontbreekt (zie met name de reactie-ruimte – over ruimte gesproken):
Ik interesseer me niet…
Peter Louter….
De verzuiling..
De strontkar ….
Louter en de ….
Moderatie …..
Blogpauze
En/maar ook:
Overdenkingen – analyses

Nabericht:
Drie blogs zijn deze week in het geweld ‘gesneuveld’. Twee door de VK vredesmacht, één door de auteur zelve  die zich door medebloggers liet overtuigen dat het niet gepast was.
De vorige slachtvelden nog niet eens achtergelaten, zonder besef, zonder leervermogen, zijn de pijlen alleen vandaag al weer op twee nieuwe doelen gericht. De huurlegers liften grimlachend mee mee de grenzen over. Wat zouden ze denken?

Nabericht 24/11:
De VK Vredesmacht heeft vandaag goed werk verricht. Vrijwel alle blogs uit het hierboven gegeven lijstje zijn inmiddels verwijderd: vandaag alleen al: 
“Ik interesseer me niet..”, “Peter Louter..”, De strontkar..”, Louter en de..”, De moderatie…”,”Wat zouden ze denken…” 
Dat maakt een totaal van inmiddels 8 verwijderde blogs, plus één op voorhand verwijderde blog door de blogger zelf.
Verder heeft één blogger vandaag een blogverbod/ban gekregen tot 1 december 2008. En zijn vier blogs van hem verwijderd door de redactie.
In totaal dus 12! Misschien volgen er nog meer: grote schoonmaak. Hoog tijd.