De weggegooide stemmer

Vandaag naar de stembus. Of is het de prullenbak? Of gescheiden afvalverwerking? De democratische burger is vakkundig monddood gemaakt. Van een echte volksvertegenwoordiging is geen sprake meer. dat zegt het volk inmiddels ook. Hoog tijd om ons democratisch systeem eens grondig te hervormen. Hier een overzicht en voorzet.

Belangenbehartiging?
Grotere partijen verliezen al jaren substantieel leden. Kleine partijen winnen nog wat leden. Alle politieke partijen samen hebben nog maar 300.000 leden. Gemiddeld slechts zo’n 30.000. Daar zal de kiezer het mee moeten doen.

De nieuwe trend is zelfs, dat je niet eens meer lid kan worden van een partij. Die noemen zich dan ‘beweging’. Een omgekeerde wereld. Beweging krijgen in hun standpunten is niet mogelijk. Dat is exclusief voorbehouden aan de ‘grote leider’.

Mag ik dit met een aantal belangenbehartigers vergelijken? Ja, dat mag.
ANWB, FNV, KNVB etc.: miljoenen/honderdduizenden leden. Iets te vertellen in de politiek?
Retorische vraag.

Stelling: De politieke partij als volksvertegenwoordiging is een niet meer te verdedigen stelling.

In onze democratie is het wel regel dat je alleen op die gehavende partijen kan en mag stemmen.
Is dat niet vreemd? Als er weinig te kiezen is, daaruit te moeten kiezen? Is dat democratie?

Schimmige processen. Lokaal, provinciaal en landelijk.
 
De totstandkoming van de verkiezingslijsten heeft ook weinig met democratie te maken. Ons-kent-ons principe vanuit de leemlagen van de partij. Zelfs de leden hebben vaak het nakijken. Laat staan de stemmer.

Is de kiesdeler voor de topper overschreden, dan gaan het overschot naar de volgende op rij. Daarmee is het schier onmogelijk om ergens bungelend onderaan de lijst nog boven te komen drijven middels voorkeurstemmen. Sinds 1959 is dit slechts 9 keer voorgekomen.

De Provinciale Staten kiezen uit hun midden dan weer de Gedeputeerde Staten met als voorzitter de 
een door de regering aangewezen Commissaris van de Koning(in). De Provinciale Staten kiezen ook de leden van de Eerste Kamer leden. Die de Tweede Kamer dan weer mogen controleren.

Is daar allemaal nog een touw aan vast te knopen? Wie voelt zich nog vertegenwoordigd, door wie?

In de gemeenteraden worden coalities gesmeed. Coalities houden de rijen gesloten. Is dat democratie? Vier jaar vast zitten aan plannen gesmeed na de verkiezingen is een lange tijd!

Landelijk: de grootste partij wordt door de koningin uitgenodigd een coalitie te smeden.
Dan komt er een ‘regeerakkoord’. Waarin ineens tot ieders grote verrassing alle ‘controversiële onderwerpen’ zijn voorbestemd. En door de coalitie tot geboden worden verheven voor mogelijk vier jaar. Tot grote verrassing van de kiezer. Is dat wat we wilden?
De politiek zegt: ja. Maar is dat zo? Is daar voor gekozen?

De afgelopen weken/jaren hebben we gezien dat van het beloofde ‘dualisme’ in de kamer niets terecht komt. De oppositie heeft niets te vertellen. Massaal wordt door de coalitiegenoten meegestemd met de regeringsvoorstellen. De oppositie kan slechts winnen als één van de coalitiepartijen er uit stapt.

Dan horen we de woorden: “het is nu aan de kiezer.” Vol (verhulde) ironie en spot: daarvoor was het immers niet aan de kiezer. Daarna ook niet.

Wim Kan heeft het lang geleden treffend verwoord: “Democratie is de wil van het volk. Ik lees elke ochtend stomverbaasd in de krant wat ik nou weer wil.”

Kontakt verloren.
Als een partij verliest, dan is (na lang navelstaren) de standaard conclusie van die partij: we hebben te veel het kontakt met de kiezer verloren. Dat is geen ‘rocket science’. Met dit door de politiek in de hand gehouden systeem is dat immers een gegeven. Er is niet of nauwelijks sprake van contact.

De resultaten.
Als de radeloze stemmer zijn woede en onmacht over hun gebrek aan invloed niet kwijt kan, dan gooien velen hun stem op nieuwe partijen die die woede handig weten uit te buiten. De woede is nu inmiddels zo groot dat je er zo maar, uit het niets, de grootste partij (herstel: beweging) mee kan worden. Is dan die partij een gevaar? Of heeft de gevestigde orde dat gevaar zelf gecreëerd door dit schimmige systeem in stand te houden? En zijn zij zelf niet onderdeel (en veroorzaker) van dat gevaar? Nog zo’n retorische vraag voor mij.

Tussentijdse conclusie.
De kiezer stemt, maar heeft weinig te kiezen. De democratie is monddood gemaakt. De burger heeft het nakijken en krijgt dat in de gaten. Terecht. Tijd om het roer om te gooien.

Enkele voorstellen (die ik ‘in de groep gooi’ bij deze).
 
a. Kies een burgemeester en een premier (Meer dan 50% criterium). Laat de ‘kwien’ er buiten.
b. Die burgemeester en premier mogen dan een raad/kabinet samenstellen.
c. De raad/kamer moeten de wethouders respectievelijk het kabinet goedkeuren.
d. De neutrale stemmen worden ‘lege zetels’, met neutrale stemmen.
e. 33% (kamer 50 v.d. 150 zetels) worden gevuld door burgerzetels (zie hieronder voor uitleg)
f.  De 1^ste kamer wordt opgeheven. In plaats daarvan een toezichthouder.
g. De drempel voor een burgerinitiatief en referendum worden lager.
h. Het surplus van de stemmen worden evenredig verdeeld over de andere kandidaten. Zo krijgen voorkeursstemmen meer invloed dan nu.

Zo eerst maar even. Ik kan er nog wel meer bedenken. Het wordt tijd dat de burger het weer voor het zeggen krijgt. En de politiek weer in contact komt met de stemmer en kiezer. Dat verband is nu verloren. Met dramatische gevolgen. Ik ben benieuwd naar jullie suggesties hoe het (nog) beter kan.

Ik wens de lezer nog een genoeglijke 3 maart en (alvast) een aanloop naar 9 juni.

De politiek roept het hardst: “laat uw stem niet verloren gaan”
En doen er vervolgens alles aan jouw stem verloren te laten gaan.

Vanavond de ‘politiek leiders’ bijeen om de uitslag te evalueren. Ze gaan allemaal uitleggen dat ze eigenlijk gewonnen hebben. Maar ze hebben allemaal verloren. De kiezer namelijk. In een slechte stemming.

Noot: ad e. “33%”
Als er mogelijkheden zijn om snel een “representatief onderzoek” te doen naar de mening van de burger, dan kan deze mening (en verdeling) dus ook representatief ingebracht worden in de kamer over ter zake doende onderwerpen. Er zijn er genoeg immers.
 
Voorbeeld/case studie: Den Helder..
Trouw: Tegen de arrogantie van de scheve bomen
Documentaire Zembla over Den Helder: Wie bestuurt de stad? Aanrader!
Met daarin de historische woorden van de verantwoordelijke wethouder: “daar gaat de burger niet over.”
 
Verder lezen:
Volkskrant: Nederland is zijn politieke leiders zat  
NRC: NRC.nl: groot alarm. De politici zijn hun gezag verloren
NRC: D66 wint veel leden 
Raad Openbaar Bestuur (ROB) rapport: Vertrouwen op democratie (PDF)
Enkele termen daarin: Burgerhandvest, Burgerjury, Burgerpanel, Burgerforum, Burgerinititiatief..
Interessant rapport. Ooit van gehoord? Ondergesneeuwd en op de ‘vuilnisbelt’.
Wikipedia.org: burgerforum Kiesstelsel
Montesquieu-instituut: historisch overzicht kiesstelsels
 
 
Bron plaatje: (bijgeknipt) plaatje M.de Jonge.