Na 9/11 kent proportionaliteit geen grenzen meer

Het vervolg van de blog de caroline case. een terroristische aanslag die zijn weerga niet kende in de geschiedenis. ” 9/11“. ruim 3000 doden. een zwaar getraumatiseerd amerika achterlatend. met enorme gevolgen voor de hele wereld.

Woedend startte Amerika onmiddellijk de War on Terror, nog geen maand later (7/10/01) werd Afghanistan massaal gebombardeerd. “we hunt them down en smoke them out”.

Op 20/9/01 in het Congres en nog duidelijker uitgesproken in de historische toespraak in West Point (1/6/02) werd de Bushdoctrine ontvouwd. De  kern van deze doctrine was:

a. Unilateraal (ipv multilateraal): “Either you are with us, or you are with the terrorists “.”We must uncover terror cells in 60 or more countries.” Daarmee verklaarde Amerika eenzijdig de oorlog aan alles wat met terrorisme te maken had. En definieerde alvast 60 landen (!!) die daaraan zouden meewerken. De wereld (inclusief de bondgenoten) werd daarmee gechanteerd. Je doet met ons mee, of we beschouwen je als een vijand. Het is een strijd tussen “bad and evil“. Amerika besluit eenzijdig wat “bad” en wat “evil” is. Mooi als je mee doet, maar als je niet meedoet, doen we het toch!

b. Het recht preventief op te treden: Yet the war on terror will not be won on the defensive. We must take the battle to the enemy, disrupt his plans, and confront the worst threats before they emerge. a military that must be ready to strike at a moment’s notice in any dark corner of the world. And our security will require all Americans to be forward-looking and resolute, to be ready for preemptive action when necessary to defend our liberty and to defend our lives. Hiermee werden de volkenrechtelijke en humanitaire afspraken buiten spel gezet. Afspraken die moeizaam waren opgebouwd. Wie “the enemy” was  had Amerika unilateraal al vastgelegd (zie ad a.).

Nog twee belangrijke onderdelen van de doctrine: Verspreiding van vrijheid en democratie: de veiligheid van Amerika zou het beste gediend zijn met een verspreiding  van hun neoliberaal kapitalisme over de wereld. Een goddelijke missie in hun ogen. “God bless you.”
Verder: de militaire overmacht van de Verenigde Staten kan en mag niet bedreigd worden door andere mogendheden:“America has, and intends to keep, military strengths beyond challenge.”

Terwijl de wereld nog verdoofd was door de beelden van de instortende WTC gebouwen en de rokende puinhopen van het Pentagon werd, door een superpower die zich diep beledigd voelde, in een ongekend tempo de moeizaam opgebouwde internationale rechtsorde unilateraal en substantieel ‘verbouwd’.

Dankbaar gebruik makend wat Noami Klein haarscherp benoemde en in haar gelijknamige boek omschreef als de Shock Doctrine. Een doctrine die er in het kort op neer komt dat als er een schok(golf) is, mensen in een staat van ontzetting bereid zijn (nog) meer macht te verschuiven naar de zittende machthebbers die daar dankbaar gebruik maken. Met als doel hun macht te vergroten. Daar boven op nog een cruciale factor: creëer een vijand. Dat heb je een verbindend effect, en geeft je iets om tegen te strijden. Of de vijand werkelijk bestaat is minder belangrijk. Als het volk het maar gelooft. Daar werd dan ook alles aan gedaan.

En vanwege deze shock, is het volk eerder bereid wat te geloven. Het vraagt toch om goed leiderschap en ‘intelligence’?

De “nieuwe logica” van Bush en zijn regering:
Our enemy is a radical network of terrorists, and every government that supports them. 
Het profiel van ‘de vijand’: Al-Qaeda. Een wereldomspannend netwerk van terroristen. Een centraal geleid en goed getraind statenloos (maar wel gesteund door staten) leger. Met maar één gezamenlijk doel: de vernietiging van alle Westerse waarden.
Er zou geen bommetje meer ergens in de wereld ontploffen  of binnen het uur stond het vast dat het ongetwijfeld een nieuwe streek was van Al Qaeda. Proportioneel?

De enorme gevolgen. Een paar cruciale maatregelen.
Binnen 5 weken (!!) werd er een 342 pagina’s (!!) tellende wet door het Congres aangenomen: de PATRIOT Act. Met verregaande bevoegdheden voor de overheid, resulterend in verregaande beperkingen in bewegingsvrijheid, privacy en rechten voor de bevolking. Niet alleen beperkt tot Amerikaanse burgers overigens. De hele wereld moest er aan geloven!

Amerika haalt in 2002 een streep door (het door Clinton wel ondertekende) Statuut van Rome. Israel volgde onmiddellijk. Het Internationaal Gerechtshof werd niet meer erkend.

In razend tempo volgde de Supplemental Appropiations Act. Kern: militaire steun aan landen aan landen die het statuut van Rome hebben geratificeerd zal worden onthouden. Daarmee werd zelfs de NAVO buitenspel gezet en geschoffeerd. Zij hadden het immers wel geratificeerd. En nu? Ze hadden het nakijken. En deden dat ook. In de wet stond dat alleen Bush zelf tot een uitzondering op de wet mocht besluiten. Een doekje voor dat bloeden? Bush wikt en beslist. Eenzijdig.

Onderdeel van de wet is de American Servicemembers Protection Act. Deze wet maakt het mogelijk een Amerikaanse verdachte (al is het maar één soldaat) van het Internationaal Strafhof (gezeteld in Nederland!) gewapenderhand te bevrijden. Het zou de  “The Hague invasion act” als nickname krijgen.

En om helemaal de handen vrij te hebben, komt er een diplomatiek offensief om de zogenaamde Artikel 98 Verdragen. Er zijn er inmiddels 100 gesloten.
Kern van dit verdrag: beide landen verplichten zich tot elkaar geen verdachten (uit elkaars land) uit te leveren aan het Internationaal Strafhof. Het laat zich raden wie die verdragen heeft getekend. Angola was het honderdste land..

Daarmee had Amerika er alles aan gedaan om elke International rechtsorde inclusief de VN vleugellam te maken. De wereld werd verdeeld in meelopers, en als je niet meeloopt,ben je een tegenstander. Amerika had nu zijn handen vrij om waar ook ter wereld te doen en te laten wat ze wilde. En dat hebben we geweten.
 
De grenzen van proportionaliteit werden letterlijk en figuurlijk verlegd.

Afghanistan werd al in 2001 onder de voet gelopen. Irak zou weldra volgen. Het dodental is daar al opgelopen tot ruim over de 650.000!! In een poging steun er voor te krijgen werd de wereld met leugens bestookt. Geen steun? Dan doen we het toch! Disproportioneel?

Vermeende ‘terroristen’ werden zonder enige rechtsbescherming opgesloten (o.a. Guantánamo Bay), maar er werden nog vele geheime kampen opgezet wereldwijd. De mensrechten ver overschrijdend. Disproportioneel?

Amerika bombardeerde (nog) ‘vermeende’ cellen in elk land. Syrië, Pakistan om maar weer een paar zeer recente bombardementen over de grens te noemen. Disproportioneel?

De recente strijd in Gaza zou zonder deze doctrine onmogelijk zijn geweest. Nu wel. Met alle gevolgen van dien. De wereld zit gevangen tussen de oude en deze nieuwe orde. Disproportioneel?

Is er ook goed nieuws?
Waar Bush in zijn afscheidspeech zijn beleid nog aan alle kanten probeerde te verdedigen, kwam er een paar dagen geleden ineens, uit onverwachte hoek, een geheel ander geluid.
 
Op 15 januari 2009 zegt Miliband (foreign secretary van Engeland en getipt voor een toekomstig premierschap) in een speech in Mumbai:  “War on Terror was a mistake”.

Waar Tony Blair een van de grootste ondersteuners was van deze doctrine, en meevocht op alle fronten (nu Midden-Oosten gezant voor de VN!) staat er een nieuwe generatie op die openlijk afstand neemt, van deze doctrine.
Een aantal uitspraken van Miliband in deze speech:  
“Terrorism is a deadly tactic, not an institution or an ideology,”
“The more we lump terrorist groups together and draw the battle lines as a simple binary struggle between moderates and extremists or good and evil, the more we play into the hands of those seeking to unify groups with little in common.”
“Democracies must respond to terrorism by championing the rule of law, not subordinating.”
 
Goed nieuws!
Hij neemt (als vertegenwoordiger van Engeland) openlijk afstand van de doctrine en alle uitgangspunten daarvan.
Het woord leugen nog net vermijdend. Maar wel impliciet toegevend.

En daarmee zijn we terug bij 1837-1842.
Waar Amerika Engeland toen een lesje leerde. En Engeland toen dat lesje uiteindelijk accepteerde.
De wereld die les overnam en het als fundament gebruikte voor een international rechtsorde in conflicten.
Een les waar Bush eenzijdig afstand van nam. Met wereldwijde dramatische gevolgen. En nog.

En waar 170 jaar later Engeland nu plots dezelfde les wil leren aan Amerika. De les die Amerika en haar vrienden helemaal ‘vergeten’ waren.
Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald?

En nu maar hopen dat Obama wil luisteren naar dat ‘lesje’. Dat zou pas “change” zijn.

Daarover de volgende blog:  Mijn brief aan Barack Obama..

Extra bronnen:
Trouw.nl: Bush: Na 9/11 werd alles anders.
Guardian.co.uk: war on terror Miliband
Nrc.nl: De allerlaatste keer George W.Bush.
Nrc.nl: Miliband: Oorlog tegen terreur was verkeerd en misleidend.
Nrc.nl: Bush: Mission accomplished was een misser.
Volkskrant.nl: Dodental in Irak geschat op 655.000.
Nrc.nl: Kamerbrede roep om uitleg. Balkenende wil details.
Al voor de besluitvorming over de Irak-oorlog hadden ambtenaren van verschillende ministeries kritische geluiden laten horen over de juridische onderbouwing van de politieke steun. Toen de oorlog, die op 20 maart 2003 begon, eenmaal was begonnen, benadrukten de juristen van Buitenlandse Zaken op 29 april 2003 nogmaals dat de juridische argumentatie „procedureel en materieel” tekort schoot en dat Nederland een eventuele procedure voor het Internationaal Gerechtshof waarschijnlijk zou verliezen. De ambtenaren vonden het belangrijk om een „objectieve volkenrechtelijke inschatting” te geven, naast antwoorden op vragen van de politieke leiding voor „een zo goed mogelijke juridische onderbouwing van het Nederlandse standpunt”.

Terug lezen:
Proportionaliteit buiten alle proporties.
Terrorisme en staatsterrorisme.
All animals are equal, but some are more equal than others.
De grondstoffenoorlog: het wordt erger en erger..